Slide 1

SAAT TERINDAH

Diizinkan Allah SWT untuk mengunjungi Baitullah dan masuk ke dalam ka'bah pada tahun 2023

View More

Slide 2

PEMBURU ILMU

Walau air tujuh lautan diambil sebagai dakwat pena, ia tidak akan habis untuk merekodkan ilmu-Mu

View More

Slide 3

PENYELIDIK LAPANGAN

Dunia akademik tidak sempurna tanpa turun ke lapangan untuk membuat penyelidikan

View More

Slide 4

PENGGUBAH LAGU

Zikir dan fikir beriringan.

View on YouTube

Slide 5

DALAM TV

Berkongsi idea di media

View More

Saat Terindah

Saat Terindah

Slide 2 Image

Slide 2 Image

Slide 3 Image

Slide 3 Image

Slide 4 Image

Slide 4 Image

Slide 5 Image

Slide 5 Image

Service 1

Pendidikan

Doktor Falsafah (Fiqh dan Usul), Universiti Islam Antarabangsa Malaysia (UIAM) (2011);

Sarjana Pengajian Islam (Syariah), Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) (2002);

Sarjana Muda Syariah Islamiyyah, Universiti al-Azhar, Mesir (1996).

Service 2

Kepakaran

Fatwa

Usul Fiqh

Fiqh Kontemporari

Fiqh Halal

Service 3

Kerjaya

Profesor (2020 - kini)

Profesor Madya (2015 - 2020)

Pensyarah Kanan (2007 - 2015)

Pensyarah (2002 - 2006)

Akademik / Academic

Kesarjanaan Akademik / Academic Scholarship

Penerbitan

Penerbitan

Penerbitan

- Publication -

Pelbagai penerbitan telah diterbitkan di peringkat universiti hingga ke peringkat antarabangsa. Baca lagi...

Penyelidikan

Penyelidikan

Penyelidikan

- Research -

Isu semasa berkaitan fiqh dan permasalahan masyarakat menjadi tumpuan dalam penyelidikan. Baca lagi...

Perundingan

Perundingan

Perundingan

- Consultation -

Khidmat perundingan merentasi pelbagai institusi sentiasa dijalankan. Baca lagi...

Penasihatan Syariah

Penasihatan Syariah

Penasihatan Syariah

- Syariah Advisory -

Khidmat penasihatan syariah disediakan bagi memenuhi keperluan semasa. Baca lagi...

Aktiviti / Activities

Antarabangsa / Kebangsaan / Negeri

Pelbagai / Others

Sekolah / Gubahan Lagu / Pengembaraan / Kemasyarakatan


Sekolah Islam Nur al-Azhar (SINAR)

Sekolah Islam Nur al-Azhar (SINAR) Sekolah Islam Nur al-Azhar (SINAR)

Ma'had Sinar Tahfiz dan Kefahaman al-Quran (SHIFA)

Ma'had Sinar Tahfiz dan Kefahaman al-Quran (SHIFA) Ma'had Sinar Tahfiz dan Kefahaman al-Quran (SHIFA)

Usuli Faqih Research Centre (UFRC) PLT

Usuli Faqih Research Centre (UFRC) PLT Usuli Faqih Research Centre (UFRC) PLT

Al-Qanatir International Journal of Islamic Studies

Al-Qanatir International Journal of Islamic Studies Al-Qanatir International Journal of Islamic Studies

Perdana: International Journal of Academic Research

Perdana: International Journal of Academic Research Perdana: International Journal of Academic Research

Akademi Fiqh Islami Malaysia (AFHAM)

Akademi Fiqh Islami Malaysia (AFHAM) Akademi Fiqh Islami Malaysia (AFHAM)

Layari Blog Dr. Irwan

Blog DrIrwan.com bermula dengan nama usulifaqih.blogspot.com. Dengan berfokuskan kepada perkongsian ilmu, ia kini dinaiktaraf menjadi e-portfolio dan masih mengekalkan fungsi blogging.

Sila ikuti cerita saya dalam blog ini.

Blog Background Image

Blog Background Image

3 Blog Posts

Album Lagu Dr. Irwan Fika Raja'i (PadaMu Pengharapanku)

Contact Background Image

Contact Background Image

Hubungi Saya / Contact Me


17 September 2024

Memahami Dalil

 

1. Dalam displin pengajian Islam dan lebih khusunya bidang Syariah, apabila bercakap mengenai hukum hakam fiqh atau hukum Syarak, biasanya akan dinyatakan dalil atau sumber rujukan hukum tersebut. 2. Syeikh Al-Didu Al-Shanqitiyy menyatakan:
فاكتساب الأحكام لا يمكن أن يكون بالأوهام والتخمين، بل لا بد فيه من الرجوع للأدلة
Maksudnya: “Memperolehi hukum hakam tidak boleh berdasarkan ilusi dan tekaan, tetapi mestilah merujuk kepada dalil-dalil”. 3. Perkara ini juga dinyatakan oleh Dr. ‘Abd al-Karim Zaydan:
الأحكام الشرعية إنما تعرف بالأدلة التي أقامها الشارع لترشد المكلفين إليهم، وتدلهم عليها وتسمى هذه الأدلة: بأصول الأحكام أو المصادر الشرعية للأحكام أو أدلة الأحكام. فهي أسماء مترادفة والمعنى واحد
Maksudnya: “Hukum hakam Syarak hanya diketahui melalui dalil-dalil yang ditetapkan Syarak untuk memandu muakallaf dan memberi petunjuk kepada mereka mengenainya (hukum hakam). Dalil-dalil ini dinamakan usul hukum atau sumber hukum Syarak atau dalil hukum. Kesemuanya adalah nama yang sinonim dan namun maksudnya adalah sama”. 4. Imam al-Juwayniyy mendefinisikan dalil sebagai:
وَالدَّلِيل هُوَ المرشد إِلَى الْمَطْلُوب لِأَنَّهُ عَلامَة عَلَيْهِ
Maksudnya: “Dalil ialah perkara yang membawa kepada maksud kerana ia adalah tanda baginya”. 5. Imam al-Mahalliyy mendefinisikan dalil dengan definisi yang sama:
ما يمكن التوصل بصحيح النظر فيه إلى مطلوب خبري
Maksudnya: “Perkara yang dapat membawa kepada pengetahuan tentang perkara yang dikehendaki melalui penelitian yang betul terhadapnya”. Dr. ‘Abd al-Karim Zaydan menjelaskan maksud “matlub khabariyy” (perkara yang dikehendaki) ialah hukum Syarak. 6. Menurut ilmu Usul Fiqh, dalil iaitu perkara yang membawa kepada hukum Syarak, ada dua belas. Penentuan hukum Syarak yang utama adalah berdasarkan al-Quran dan/atau hadis. Sekiranya tiada dalil daripada al-Quran dan/atau hadis, boleh berdasarkan mana-mana dalil selain dua dalil utama tersebut. 7. Ini berdasarkan hadis:
أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَمَّا أَرَادَ أَنْ يَبْعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ قَالَ : كَيْفَ تَقْضِي إِذَا عَرَضَ لَكَ قَضَاءٌ؟ قَالَ: أَقْضِي بِكِتَابِ اللَّهِ، قَالَ: فَإِنْ لَمْ تَجِدْ فِي كِتَابِ اللَّهِ؟ قَالَ: فَبِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: فَإِنْ لَمْ تَجِدْ فِي سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَلَا فِي كِتَابِ اللَّهِ؟ قَالَ: أَجْتَهِدُ رَأْيِي، وَلَا آلُو فَضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَدْرَهُ، وَقَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَفَّقَ رَسُولَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَا يُرْضِي رَسُولَ اللَّهِ
Maksudnya: "Rasulullah SAW ketika ingin mengutus Muaz ke Yaman (sebagai qadi), baginda bertanya: "Bagaimana engkau akan menghakimi apabila dihadapkan kepadamu suatu keputusan?" Mu'az menjawab: "Aku akan menghakimi berdasarkan Kitab Allah (Al-Quran)" Baginda bertanya lagi: "Jika engkau tidak menjumpainya dalam Kitab Allah?" Muaz menjawab: "Dengan sunnah Rasulullah SAW." Baginda bertanya lagi: "Jika engkau tidak menjumpainya dalam sunnah Rasulullah SAW dan juga dalam Kitab Allah?" Muaz menjawab: "Aku akan berijtihad dengan pendapatku, dan aku tidak akan lalai." Maka Rasulullah SAW menepuk dadanya dan berkata: "Segala puji bagi Allah yang telah memberi petunjuk kepada utusan Rasulullah kepada sesuatu yang membuat Rasulullah reda". 8. Dalil menurut perbahasan ilmu Usul Fiqh klasik dibahagikan kepada dua kategori:
a. Al-Adillah al-Muttafaq Alayha (dalil-dalil yang disepakati kehujahannya oleh ulama). Ia terdiri daripada; al-Quran, sunnah (hadis), ijmak dan qiyas.
b. Al-Adillah al-Mukhtalaf Fiha (dalil-dalil yang diperselisihi kehujahannya oleh ulama). Ia terdiri daripada; maslahah mursalah, uruf, istihsan, istishab, sadd al-dhari‘ah (menutup jalan keburukan), ijmak ahl al-madinah, qawl al-sahabi (fatwa pada Sahabat) dan shar‘u man qablana (syariat umat terdahulu). 9. Ini bererti dalil bukan hadis sahaja. Dalil bukan hadis semata-mata. 10. Pada zaman kontemporari ini, dalil-dalil di atas sama ada Al-Adillah al-Muttafaq Alayha atau Al-Adillah al-Mukhtalaf Fiha telah diterima pakai oleh institusi fatwa dalam dan luar negara seperti Majmak Fiqh Islami Dawli, Dar al-Ifta' Jawatankuasa Fatwa Negeri, Jawatankuasa Muzakarah MKI dan lain-lain. 11. Dalil-dalil yang diterima dalam penghujanan hukum Syarak adalah:
Pertama: al-Quran.
Kedua:. Sunnah/hadis.
ketiga: Ijmak.
Keempat: Qiyas.
Kelima: maslahah mursalah.
Keenam: uruf.
Ketujuh: istihsan.
Kelapan: istishab.
Kesembilan: sadd al-dhari'ah (menutup jalan keburukan).
Kesepuluh: ijmak ahl al-madinah.
Kesebelas: qawl al-sahabi (fatwa pada Sahabat).
Kedua belas: shar'u man qablana (syariat umat terdahulu). 12. Kesemua dalil-dalil di atas mempunyai dalil kehujahan daripada al-Quran dan hadis untuk boleh beramal, menggunakan atau merujuk kepadanya. 13. Soalan yang lebih tepat apabila hendak mengetahui sandaran atau sumber hukum adalah "apa dalilnya?", bukannya "apa hadisnya?". Hal ini kerana bertanyakan soalan "apa dalilnya?" akan merangkumi semua kategori dalil-dalil hukum. Manakala soalan "apa hadisnya?" hanya merangkumi satu kategori dalil sahaja sedangkan hukum Syarak tidak semestinya hanya bersandarkan kepada hadis semata-mata. Rujukan
‘Abd al-Karim Zaydan. T.th. Al-Wajiz Fi Usul al-Fiqh. T.tp: Mu’assasah Qurtubah Tiba‘ah Nashr Tawzi‘.
‘Abd al-Wahhab Khallaf. T.th. ‘Ilm Usul al-Fiqh Wa Khulasah Tarikh al-Tashri‘. T.tp: Matba‘at al-Madaniyy.
Al-Didu Al-Shanqitiyy, Muhammad al-Hasan Walad Muhammad. T.th. Sharh al-Waraqat Fi Usul al-Fiqh. T.tp: T.pt.
Ibnu Manzur, Abu al-Fadl Jamal al-Din Muhammad bin Mukarram bin ‘Aliyy. 1414H. Lisan al-‘Arab. Beirut: Dar Sadir.
al-Juwayniyy, Abu al-Malik Rukn al-Din Imam al-Haramayn ‘Abd al-Malik bin ‘Abdulllah in Yusuf bin Muhammad. 2006. Al-Waraqat. T.tp: Dar al-Sami‘iyy Li al-Nashr Wa al-Tawzi‘.
Al-Mahalliyy, Jalal al-Din Muhammad bin Ahmad bin Muhammad bin Ibrahim al-Shafi‘iyy. 1999. Sharh al-Waraqat Fi Usul al-Fiqh. T.tp: Jami‘at al-Quds.
Mu‘jam al-Mustalahat al-Shar‘iyyah.
al-Mu‘jam al-Wasit. 1972. Majma‘ al-Lughat al-’Arabiyyah Bi al-Qahirah.
Al-Zarkashiyy, Abu ‘Abdillah Badr al-Din Muhammad bin ‘Abdullah bin Bahadur. 1994. Al-Bahr al-Muhit Fi Usul al-Fiqh. T.tp: Dar al-Kutubiyy.
Qutb Mustafa Sanu. 2000. Mu‘jam Mustalahat Usul al-Fiqh ‘Arabiyy Injliziyy. Dimasqh: Dar al-Fikr al-Mu‘asir. Oleh: Prof. Dr. Irwan bin Mohd Subri Profesor Fakulti Syariah dan Undang-Undang (FSU) Universiti Sains Islam Malaysia (USIM) - Ajk Fatwa Negeri Pulau Pinang - Setiausaha, Akademik Fiqh Islami Malaysia (AFHAM) - Timbalan Presiden, Malaysian Academic Association Congress (MAAC)

09 September 2024

3 'ta' Punca Terjebak Ajaran Sesat


 

Pengamalan Dan Rujukan Mazhab Fiqh Oleh Jawatankuasa Fatwa Di Malaysia Dan Antarabangsa

 


(Sumber Gambar: aktual.com)

1. Di Malaysia, semua Jawatankuasa Fatwa Negeri (kecuali Perlis) menyatakan ia merujuk kepada pendapat muktamad mazhab Syafie dalam pemfatwaan. Dalam keadaan-keadaan tertentu, Jawatankuasa Fatwa akan merujuk kepada pendapat muktamad mazhab lain iaitu Hanafi, Maliki dan Hanbali. Ia bererti Jawatankuasa Fatwa Negeri merujuk dan mengamalkan empat mazhab fiqh yang muktabar dan masyhur iaitu mazhab Syafie, Hanafi, Maliki dan Hanbali dalam pemfatwaan.

2. Sebagai contoh, Akta Pentadbiran  Undang-Undang Islam (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1993 memperuntukkan dalam seksyen 39 (Nas yang hendaklah diikuti):
39. (1) Dalam mengeluarkan apa-apa fatwa di bawah seksyen 34, atau memperakukan apa-apa pendapat di bawah seksyen 38, Mufti hendaklah pada lazimnya mengikut pandangan diterima (qaul muktamad) Mazhab Syafie.
(2) Jika Mufti berpendapat bahawa dengan mengikut qaul muktamad Mazhab Syafie akan membawa kepada keadaan yang berlawanan dengan kepentingan awam, Mufti bolehlah mengikut qaul muktamad Mazhab Hanafi, Maliki atau Hanbali.

3. Enakmen Fatwa Negeri Sabah 2004 juga memperuntukkan dalam seksyen 14 (Qaul muktamad yang hendak diikuti):
14. (1) Dalam mengeluarkan apa-apa fatwa di bawah seksyen 8 atau memperakukan apa-apa pendapat di bawah seksyen 13, Majlis Fatwa Negeri hendaklah pada lazimnya mengikut qaul muktamad (pendapat-pendapat yang diterima) Mazhab Syafie.
(2) Jika Majlis Fatwa Negeri berpendapat bahawa dengan mengikut qaul muktamad Mazhab Syafie suatu keadaan yang berlawanan dengan kepentingan awam akan terhasil, Majlis Fatwa Negeri bolehlah mengikut qaul muktamad Mazhab Hanafi, Maliki, atau Hanbali.

4. Enakmen Pentadbiran Agama Islam Perlis 2006 tidak memperincikan mana-mana mazhab dalam pemfatwaan. Ia hanya menyebut merujuk kepada Quran dan hadis seperti berikut:
Sumber Yang Hendaklah Diikuti
54. (1) Dalam mengeluarkan apa-apa fatwa di bawah seksyen 48 atau memperakukan apa-apa pendapat di bawah seksyen 53 Jawatankuasa Fatwa hendaklah mengikut AL-Quran dan/atau Sunnah Rasulullah Sallallahualaihi Wassalam (Nota penulis: sepatutnya perkataan Wassalam ditulis Wa Sallam).

5. Namun seksyen 54(1) Enakmen Pentadbiran Agama Islam Perlis 2006 dijelaskan oleh Keputusan Mesyuarat Jawatankuasa Fatwa Negeri Perlis Kali Ke - 59 / 2022 yang diadakan pada 14-15 September 2022 / 17-18 Safar 1444h Bil. 2/59 Tahun 2022 Tentang “Pegangan & Pendirian Perlis Mengenai Mazhab-Mazhab Fiqah”:
1. Jawatankuasa Fatwa dalam mentarjihkan (menilai dan memilih) pandangan-pandangan hukum, tidak terikat dengan hanya satu mazhab fiqah, sebaliknya membahas dan mentarjihkan (menilai dan memilih) pandangan-pandangan fiqah yang ada di dalam empat mazhab utama atau selain daripadanya (dalam Ahli Sunnah Wal Jamaah) jika ada keperluan untuk berbuat demikian.

6. Sebagai perbandingan, Perlis lebih terbuka dalam pengamalan dan rujukan mazhab fiqh iaitu empat mazhab fiqh utama (Syafie, Hanafi, Maliki dan Hanbali) dan mazhab-mazhab fiqh selain daripada empat itu dalam kalangan Ahli Sunnah Wal Jamaah. Manakala tiga belas negeri lain hanya memperuntukkan empat mazhab fiqh utama (Syafie, Hanafi, Maliki dan Hanbali) sahaja dalam pemfatwaan.

7. Di peringkat antarabangsa, Da’irat al-Ifta’ Jordan memilih mazhab Syafie sebagai manhaj fatwa yang muktamad. Namun ia tidaklah terikat semata-mata dengan mazhab Syafie, bahkan ia turut merujuk kepada mazhab-mazhab fiqh yang lain tanpa membataskan berapa atau mazhab fiqh yang mana satu.

8. Dar al-Ifta’ Mesir juga begitu dengan mengamalkan dan merujuk kepada semua mazhab fiqh yang ada. Ini dinyatakan oleh mantan Mufti Mesir, Prof. Dr. Syauqi ‘Allam di mana Dar al-Ifta’ Mesir akan memilih pandangan-pandangan mazhab fiqh yang sesuai dengan keadaan masyarakat dan realiti yang sentiasa berubah.

9. Majmak al-Fiqh al-Islami al-Dawli yang berpusat di Jeddah, Arab Saudi sebagai badan fatwa antarabangsa di bawah Organisation of Islamic Cooperation (OIC) pula mengamalkan dan merujuk kepada lapan mazhab fiqh iaitu Hanafi, Maliki Syafie, Hanbali, Ja‘fari, Zaidi, Ibadi dan Zahiri. Ini berdasarkan resolusi Majmak No. 152 (1/17) pada tahun 2006.

10. Mazhab-mazhab fiqh yang kekal hingga ke hari ini adalah khazanah ilmu fiqh tidak ternilai yang bertujuan untuk memahamkan masyarakat Islam tentang hukum hakam fiqh. Ia adalah rumusan ijtihad para fuqaha mazhab daripada dalil al-Quran, hadis dan dalil-dalil lain. Mereka yang berkelayakan dalam merumuskan, beristinbat dan berijtihad adalah mereka yang mempelajari dan mendalami ilmu Fiqh, Usul Fiqh dan lain-lain. Ia bukan kerja orang awam yang tidak menguasai ilmu-ilmu Syariah.

11. Penentuan untuk beramal dengan mana-mana mazhab fiqh adalah bidang kuasa negeri-negeri di Malaysia. Semua pihak perlu menghormati bidang kuasa negeri masing-masing.

Prof. Dr. Irwan bin Mohd Subri
Profesor
Fakulti Syariah dan Undang-Undang (FSU)
Universiti Sains Islam Malaysia (USIM)

- Ajk Fatwa Negeri Pulau Pinang
- Setiausaha, Akademik Fiqh Islami Malaysia (AFHAM)
- Timbalan Presiden, Malaysian Academic Association Congress (MAAC)


ERROR 404

The page you were looking for, could not be found. You may have typed the address incorrectly or you may have used an outdated link.

Go to Homepage